Πορεία μέσα στο χρόνο

Το 1ο Γυμνάσιο Σερρών αποτελεί το ζωντανό θρύλο της σύγχρονης ελληνικής εκπαίδευσης, στις Σέρρες. Οι διάφορες φάσεις της εξέλιξής του, σε βάθος χρόνου, αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στη δομή της ελληνικής εκπαίδευσης, αφού αποτελεί το ιστορικότερο σχολείο της πόλης των Σερρών. Σε μια πόλη, που από τα μέσα του 19ου αιώνα αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά κέντρα του Ελληνισμού της Μακεδονίας, το Γυμνάσιο Σερρών, που αποτέλεσε τον πρόδρομο του σημερινού 1ου Γυμνασίου Σερρών, είχε τη δική του μεγάλη συμβολή στην εκπαίδευση των νέων της πόλης μας.

Στις αρχές του 20ου αιώνα λειτουργούσε στις Σέρρες εξατάξιο Γυμνάσιο. Στις τρεις πρώτες τάξεις του φοιτούσαν μόνον αγόρια, ενώ στις τρεις τελευταίες αγόρια και κορίτσια. Τα κορίτσια μετά το Δημοτικό Σχολείο, φοιτούσαν για τρία χρόνια στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο στην οδό Ρακιτζή και μετά πήγαιναν στο εξατάξιο Γυμνάσιο.

Το κτίριο του 1ου Γυμνασίου Σερρών, στους πρόποδες του Κουλά, θεμελιώθηκε με επισημότητα στις 18 Ιουλίου 1926 από τον Σερραίο Γυμνασιάρχη Δ. Μισυρλή (1925-1927) και διέθετε πολύ καλό εξοπλισμό σε όργανα, εποπτικά μέσα διδασκαλίας και μια μοναδική στην Ελλάδα συλλογή οργάνων Φυσικής, δωρεά του κληροδοτήματος Γρηγορίου Ρακιτζή. Το σχολικό έτος 1927-1928 Γυμνασιάρχης ήταν ο Κ. Γεωργούλης.

Το καλοκαίρι του 1928 μια καταστροφική πυρκαγιά, που εκτός των άλλων έκαψε συνολικά 52 καταστήματα στο εμπορικό κέντρο των Σερρών, προκάλεσε ανεπανόρθωτες ζημιές τόσο στο κτίριο όσο και στα εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Το Φθινόπωρο του 1928 άρχισε να κτίζεται το νέο κτίριο του Γυμνασίου, του οποίου η δαπάνη καλύφθηκε εξ' ολοκλήρου από δωρεά του Γρ. Ρακιτζή και του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ζ', στη γωνία των οδών Λ. Παπαπαύλου και Ι. Δραγούμη. Το νέο κτίριο εγκαινιάστηκε το 1929 και κατά την πρώτη αυτή σχολική χρονιά λειτουργίας του Γυμνασιάρχης ήταν ο Ν. Βασικύρου.

Η τυπολογία του κτιρίου με την έμφαση στον κεντρικό άξονα και την εισέχουσα είσοδο με τους τέσσερις πεσσούς παραπέμπει στο κτίριο του Διοικητηρίου Σερρών, απογυμνωμένο όμως από το εκλεκτιστικό μορφολογικό του ένδυμα. Η διάταξη και ο μορφολογικός χειρισμός των ανοιγμάτων αναφέρονται στον μοντερνισμό, ενώ η ευρύχωρη εξωτερική σκάλα προσδίδει μνημειακό χαρακτήρα στο σύνολο.

Το σχολικό έτος 1936-1937 το Γυμνάσιο χωρίζεται σε Γυμνάσιο Αρρένων Σερρών και σε Γυμνάσιο Θηλέων Σερρών. Το 1957-1958 δημιουργούνται στις Σέρρες δύο Γυμνάσια Αρρένων και το 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Σερρών εξακολούθησε να στεγάζεται στο ίδιο κτίριο.

Το 1965-1966 χωρίστηκε σε τριτάξιο Γυμνάσιο και τριτάξιο Λύκειο (όπως και τα σχολεία όλης της Ελλάδας). Έτσι το 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Σερρών και το 1ο Λύκειο Σερρών στεγάζονται στο ίδιο κτίριο. Την περίοδο της δικατατορίας τα σχολεία ενοποιήθηκαν πάλι και ξαναδημιουργήθηκε το εξατάξιο 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Σερρών, ενώ μετά το τέλος της δικτατορίας και συγκεκριμένα το έτος 1976-1977 δημιουργήθηκαν ξανά δύο μονάδες, το 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Σερρών και το 1ο Λύκειο Αρρένων Σερρών.

Το σχολικό έτος 1979-1980, όταν και έγιναν μικτά όλα τα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, δημιουργήθηκαν οι μικτές σχολικές μονάδες, το 1ο Γυμνάσιο Σερρών και το 1ο Λύκειο Σερρών. Τα σχολεία λειτουργούσαν σε δύο βάρδιες, πρωί και απόγευμα μέχρις ότου τελικά, κατά το σχολικό έτος 1997-1998, το 1ο Λύκειο Σερρών μετακόμισε στο νέο του κτίριο ενώ το 1ο Γυμνάσιο Σερρών συνεχίζει να στεγάζεται στο ίδιο ιστορικό κτίριο που θεμελιώθηκε το 1926 και βέβαια συνεχίζει τη λαμπρή ιστορία του σχολείου.